πουριτανισμός

πουριτανισμός
Θρησκευτικό κίνημα που εκδηλώθηκε στην Αγγλία, στους κόλπους της Αγγλικανικής Εκκλησίας στα πρώτα χρόνια της βασιλείας της Ελισάβετ A’, και διήρκεσε ουσιαστικά μέχρι την παλινόρθωση των Στιούαρτ (δεύτερο μισό του 17ου αι.). Ο π. επεδίωκε να επιβάλει στην Αγγλία μια μορφή προτεσταντισμού με έντονα καλβινιστικές τάσεις, που χαρακτηριζόταν από δογματική και ηθική αυστηρότητα. Ο όρος πουριτανοί καθιερώθηκε κατά τη δεκαετία 1560-70 για να χαρακτηρίσει αρχικά με υποτιμητική έννοια, τα μέλη της Αγγλικανικής Εκκλησίας που υποστήριζαν τη νέα κίνηση. Οι πουριτανοί διεξήγαγαν έντονη πολεμική πάνω στις βασικές αρχές της θεολογίας και στο Book of common prayer (Βιβλίο κοινής προσευχής). Στην αρχή ήταν, στην πλειοψηφία τους, μέλη της Αγγλικανικής Εκκλησίας, της οποίας αποτελούσαν την αυστηρότερη καλβινιστική πτέρυγα. Οι χωριστικοί πουριτανοί, οι οποίοι προσπαθούσαν να εφαρμόσουν τις αρχές τους έξω από την Αγγλικανική Εκκλησία, ήταν μόνο μια μικρή μειοψηφία, αλλά πολλαπλασιάστηκαν κατά τη μεγάλη επανάσταση και το καθεστώς του Όλιβερ Κρόμβελ –γεγονότα των οποίων η πραγματική θρησκευτική βάση ήταν οι αντιλήψεις των πουριτανών– όταν εκδηλώθηκε και η πλέον αδιάλλακτη πτέρυγα των πουριτανών, οι κουάκεροι. Έπειτα όμως από τον νόμο περί ομοιομορφίας του Καρόλου B’ (1662), μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι τελείωσε η μεγάλη εποχή του πουριτανισμού. Μία μορφή π. επιβλήθηκε από τους πρώτους Άγγλους αποίκους της Νέας Αγγλίας αρχίζοντας από τους Pilgrim Fathers (= Προσκυνητές Πατέρες). Πουριτανικές επιδράσεις μπορεί, πράγματι, κανείς να συναντήσει σε όλες τις πρώτες αγγλικές αποικίες της Βόρειας Αμερικής, αλλά ο όρος πουριτανισμός περιορίζεται στις θρησκευτικές τάσεις των αποίκων της Νέας Αγγλίας, όπου ο π. κράτησε από το 1620 μέχρι τα τέλη του αιώνα· προσπάθειες αποκατάστασης των αρχικών θρησκευτικών αρχών των πρώτων αποίκων έγιναν και γύρω στο 1730. Κατά τον αιώνα της ακμής του, ο π. ήταν ένα από τα ζωντανότερα πνευματικά ρεύματα της αγγλικής κοινωνίας, τόσο στο θρησκευτικό όσο και στο πολιτικό και παιδαγωγικό πεδίο· στο τελευταίο αυτό, για παράδειγμα, οι πουριτανοί υποστήριζαν την αποδοχή πολλών από τις αρχές του Κομένιου. Και με τους πουριτανικούς αγώνες συνδέονται διάσημες προσωπικότητες, όπως ο Μίλτον, ο Μπάνιαν, ο Μπάξτερ, ο Χούκερ, ο Κάρτραϊτ. Αλλά ο π. εξακολούθησε να ασκεί σημαντική επίδραση ακόμα και μετά την εξαφάνισή του ως θρησκευτικού κινήματος τον 18o και 19o αι. Αυτό συνέβη κυρίως στη Βόρεια Αμερική, όπου η πουριτανική επίδραση αποτέλεσε ένα από τα συστατικά εκείνου που ονομάστηκε αμερικανικό πνεύμα. Aκόμα και ουσιώδη γεγονότα της ιστορίας της Δύσης, όπως η θρησκευτική ελευθερία και η δημοκρατία, επηρεάστηκαν από τον πουριτανισμό.
* * *
ο, Ν
1. θρησκ. θρησκευτική μεταρρυθμιστική κίνηση τού τέλους τού 16ου αιώνα καθώς και τού 17ου αιώνα, σκοπός τής οποίας ήταν η κάθαρση τής Εκκλησίας τής Αγγλίας από τα κατάλοιπα τού παπισμού
2. μτφ. υπερβολική αυστηρότητα ηθών, άκρος συντηρητισμός.
[ΕΤΥΜΟΛ. < αγγλ. puritanism < puritan (βλ. πουριτανός) + -ism (βλ. -ισμός)].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу

Look at other dictionaries:

  • πουριτανισμός — ο 1. θρησκευτική κίνηση, παρακλάδι του προτεσταντισμού. 2. αυστηρότητα ηθών …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • ηθικισμός — ο (φιλοσ.) 1. αυστηρή προσήλωση στους ηθικούς ή θρησκευτικούς κανόνες, πουριτανισμός, αυστηρότητα, εγκράτεια 2. (κατά τον Καντ) η θεωρία που αρνείται να αναγνωρίσει ηθική αξία σε πράξεις καθοριζόμενες από άλλα κίνητρα, εκτός από τον σεβασμό προς… …   Dictionary of Greek

  • Αμερική — I (America) Μία από τις πέντε ηπείρους του πλανήτη μας· γεωγραφικά χωρίζεται σε τρία τμήματα, τη Βόρεια Α., την Κεντρική Α. (μαζί με τα νησιά της Καραϊβικής θάλασσας) και τη Νότια ή Λατινική Α. Πολιτικά, τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει η… …   Dictionary of Greek

  • Ηνωμένο Βασίλειο — Επίσημη ονομασία: Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας Συντομευμένη ονομασία: Μεγάλη Βρετανία Έκταση: 244.820 τ. χλμ. Πληθυσμός: 59.647.790 (2001) Πρωτεύουσα: Λονδίνο (6.962.319 κάτ. το 2001)Κράτος της βορειοδυτικής… …   Dictionary of Greek

  • Μέιφλαουερ — (Mayflower = Λουλούδι του Μάη). Ονομασία πλοίου, το οποίο το 1620 μετέφερε από την Αγγλία στη Μασαχουσέτη 100 (ή 102) Άγγλους Πουριτανούς, τους λεγόμενους Pilgrim Fathers, οι οποίοι ήθελαν να δημιουργήσουν νέα πατρίδα στην Αμερική για να… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”